XATİRƏ DAĞLAR
Hanı güclü nəfəs, o tutarlı əl?..
Qayalar salardı bərkinə məni.
Atılıb minərdim belinə əvvəl
İndi təpə almaz tərkinə məni;
Nə Güllüsiyarın çəməni bilər,
Nə Şeykəm çağırar ərkinə məni.
***
Bir də çıxım gedim Uzunquşuna,
Sürəklər, növbələr yada düşəydi.
Gedib dirənəydim dağ yoxuşuna,
Etdiyim tövbələr yada düşəydi.
***
Kaş bir də keçəydim Yelligədikdən,
Bir soraq biləydim bala əlikdən…
Sinəm nişangahdı, könlüm mələrdi…
Ordayam, burdayam, hələ bilmirəm
Bu da söz üstündə gəzişmələrdi.
***
Can candan can alsın, nəfəs nəfəsdən,
Yolum Qızqayadan keçəydi qəsdən.
Heyrətə gələydim ilahi səsdən —
İsgəndər quşları oxuyaydılar,
Sübhə səs çələngi toxuyaydılar.
***
O da ocağımız, Baba dağımız,
Yolunda qançırdır əl-ayağımız.
«Babanın yolları daşdır,
Çəkdiyimiz cəfa xoşdur,
Babam hey! Babam hey!…»
Özünü Həzrətə hədəf tutanlar,
Məzarı büllura tərəf tutanlar,
«Canımı bu yolda al» deyənlərə
Salavat çevirib Salavatgahdan
Qoşulaydım əhli-hal deyənlərə.
***
Çözürəm xatirə oyaqlarımı —
Babadan enirdik,
Küləkdöyəndə
Külək yandırmışdı dodaqlarımı…
Axır ki çəkinə-çəkinə məni
Aldı Qızdar xala tərkinə məni.
Atı məhmizləyib «dəh-dəh» — deyəndə
Qamçıya tutmuşdu ayaqlarımı…
Saldım ayağımı tərlik altına
Yenə də yandırdı oynaqlarımı —
O qamçı ağrısı qalıb yadımda,
Ayğırın sağrısı qalıb yadımda.
***
Quzey dağım, qarın belə bol olsun,
Yay ayları çayın dolhadol olsun.
Ömürdən-ömürə yolun yol olsun,
Aparsın bizi də gələcəklərə,
Hələ görmədiyim görəcəklərə.
***
Əsəd qayasıyla Havaxan durur,
Göylərdə keçidi-dar heyvan durur.
Keçənin önündə imtahan durur,
Biri keçim deyir, biri keçməyim.
Diri bulağından içim-içməyim?
***
Dağlar əfsanədir, dağlar nağıldı…
Şimşəyi çaxıldı, göyü sağıldı.
Zanqının, Bığırın evi dağıldı…
Hərə bir tərəfə güzar eylədi
İnsanı insandan bezar eylədi.
***
Peşnodan yuxarı qızıl qayası
Üzündə ağ cuna gəlin həyası.
Süzülür buluddan ayın ziyası —
Çaylar qaranlıqda bəyaz küçələr
Dağlar nə qəribə olur gecələr.
***
Ruhumda şairlik təbi olaydı
Daşımda ildırım zərbi olaydı.
Yenə mən olaydım, Nəbi olaydı —
Bir gedib çıxaydıq Toğludərəyə
Düşəydik dağkəli olan bərəyə.
***
O dərin dərədə sürü yatanda,
Sürüyə gözətçi fiti çatanda,
Elə bil dağ-dərə qopdu yerindən
Dağkəli sürüsü atıldı birdən
Yel kimi keçdilər aşırma dağdan
Nəbi də bir güllə atdı uzaqdan…
Sonra səs yayıldı:
— Kəllər hardadır?!.
Mən qaldım söylüyə-söylüyə:
— Gəl çıx!
Kəlləri salmışam töylüyə
— Gəl çıx!
Elə o günlər də keçdi yel kimi
Xatirə xəyallar incəlir hələ
O kəllər tövlədə dincəlir hələ.
***
Seyfəddin kişinin zarafatları,
Alın qırışları qaya çatları.
Onun əmrindəydi kolxoz atları
Hərəmiz birinə minib gedəydik,
Alçalı taladan enib gedəydik —
Xalidlə çox oldum dağ səfərində,
İndi fikrim gəzər həndəvərində.
***
Nə bilim mən belə huşa getmişəm,
Söykənib mamırlı daşa, getmişəm.
Mənə bu bərədən məkan olmadı;
Keçdi şimşək kimi cüyür təkəsi,
Tüfəng qaldırmağa imkan olmadı…
Çatıb sürəkçilər keçdi yanımdan,
Utanc bir gizilti keçdi canımdan…
Yenə mamırlı daş yanım olaydı,
Elə giziltili canım olaydı.
***
Ovçu Ağarıza haman olardı,
Danlardı ovçunu naşı görəndə.
Özü atıb özü peşman olardı,
Maralın gözündə yaşı görəndə.
O da sızlayardı gözündə yaşlar: —
«Mən də ovçuluğu atdım qardaşlar»
Amma bərələrdə yenə yatardı,
Yenə gözləyərdi, yenə atardı…
***
Sarı əminin də gələrdi səsi,
Hər nəhəng ağacda bir nişanəsi —
Əlində üçatlan dövləti-varı
Dağlara qalxmağa tabı da vardı:
«Burda canavarı mən öldürmüşəm» —
Əminin bir atım gapı da vardı
Təki o söhbətlər, gaplar olaydı,
Dizimdə əvvəlki tablar olaydı.
**
İrzanın gülləsi çıxanda boşa,
Bir az pərt olardı gedərdi huşa:
«Mən də bir ovçuyam, bilmirəm bəyəm»?
Ona tanış idi hər kol, hər kaha —
Ovu barmağımla göstərəcəyəm —
Amma barmağımı atmayasız ha…
Eh, təki gülləsi çıxaydı boşa
Bizimlə Zarata gedəydi qoşa…
***
Axır xahişidi, lap son xahişi —
Hə, bir də baxdılar ağır halına.
Ölüm yatağında Şıxvələd kişi,
Onu çıxartdılar yaylaq yoluna.
Yığıldı başına doğması-yadı…
Dedi: — Bu yataqdan baxın dağlara
Burdan baxılanda dağlar başqadı… —
Keçdiyi yollara baxdı yenidən,
Yaşı saqqalından süzüldü dən-dən;
Üzünü yollara döndərdi getdi,
Ruhunu dağlara göndərdi getdi…
***
Sən ey qoca dünya, dağlar səninmi?
O çayı oyaqlar çağlar səninmi?
Məni də göylərə bağlar, səninmi?
Çünki ilham payın fələkdən gəlir
Keçib min xəlbirdən, ələkdən gəlir.
***
Görən o dad damaqlarda qalırmı?
Görən o iz ovlaqlarda qalırmı?..
Ovlaqda ov əti daş arasında,
Piyi cızıldardı daş parasında —
Can əti — hər üzü məxmər kimiydi —
Adamın yeməyə heyfi gəlirdi;
Ovlayan kim idi, yeyən kim idi?..
Hazırına çoban Seyfi gəlirdi —
Alırdı, içirdi, yeyib gedirdi,
Kimlərdən kimlərə deyib gedirdi…
***
Yenə Ağcabərə —
Dərələr duman…
Üstündə iki göl — əksi asiman…
Başı Qara qaya, ayağı zindan
Çiyin-çiyinədir neçə pəhləvan
Şahdağı qoynunda Sənəm yaylağı,
Nə Sənəm qocalar, nə də Şahdağı…
HEYiF O ƏVVƏLKİ BƏNÖVŞƏLƏRDƏN
Elə bil torpağın heyi qalmayıb,
Daha bənövşənin iyi qalmayıb,
Heyif o əvvəlki bənövşələrdən.
Bütövlər, nəhənglər, palıdlar gedib,
Villalar boylanır göy meşələrdən.
Köhnə arx yerində kollanıb otlar,
Quşu yuvasında boğur yenotlar.
Qırqovul perikdir bu guşələrdən
Alaq otu kimi yeyir torpağı,
Aman, bu yapışqan pişpişələrdən.
Şeirimiz bazarda gözləyir, baxır,
Şahpalıdın təzə azarı ağır.
Daha kövşə çıxmaz bu kövşələrdən
Heyif, ətirşahlar ətir paylamaz,
Nar dadı çəkilib güleyşələrdən.
Nağılda «Ələddin çırağı» keçdi,
Daha Fərhad-Şirin sınağı keçdi.
Canımız qurtardı o tişələrdən.
Gəlir dərd bolluğu, eşq kasadlığı,
Aşiq də naz çəkir görüşə hərdən.
Bəlkə də insanın ilk ayrılığı,
Mənafe oyunu, mülk ayrılığı —
Silahı şeytandan, gülləsi şərdən —
Xeyir Allahından şər allahları
Bütün intiqamı aldı bəşərdən.
Sən də insan oğlu, əlini saxla!
Sən Allah, şər-şeytan dilini saxla —
Qoy dünya qurtarsın əndişələrdən.
Çoxu şahquludur, xanquludular
Müslim doğulmazmı Aişələrdən?!
Bir meşə cığırı istər ayağım,
Üzümə su çilə, Soyuq bulağım.
Bir də nəşələnim bu nəşələrdən
Köhnə bulaqların şan torpağından
Sanki bal süzülür ağ rişələrdən.
Beləmi axacaq sular həmişə?!
Qoy mən də asılım həmişələrdən.
Gecələr bu yerə mələklər gələr
Yuyar saçlarını bulaq suyunda,
Torpağım, mənə də mərhəmət eylə
Ölək qucağında, qalaq suyunda.
Açın bulaqların şirin ağzını,
Açın hasarların darvazasını
Qoy bir nəfəs alsın dustaq meşəmiz.
İnsanın rəhmini qaytaraq geri,
Bənövşə fəhmini qaytaraq geri,
Qaytaraq dadını güleyşələrin,
Qaytaraq ətrini bənövşələrin.
