Yeni il bayramı xristianlıqdan yaranmayıb. Xristianlıq özünü Yeni ilə uyğunlaşdırıb.
Təbiətin «oyanışı» ilə əlaqəli Yeni il bayramı Qədim Mesopotamiyada eramızdan əvvəl 3000-ci ildə (mart ayında) qeyd olunurdu. Qədim Romada (e.ə. 153) ilin əvvəli (Yeni il) konsulların vəzifəyə başladığı 1 yanvar tarixinə köçürüldü. Yuli Sezar daha sonra, eramızdan əvvəl 46-cı ildə bunu Yuli təqvimində təsdiqlədi. Əsrlər keçdi. Roma dövləti rəsmi olaraq xristian dövləti kimi tanındı. Və məlum oldu ki, İsa peyğəmbərin doğum günü də elə dekabrın son günlərinə təsadüf edir. Beləcə bu bayram həm yeni ilin gəlişini, həm həyatın ölüm üzərində qələbəsini, həm də Milad gününü özündə birləşdirmiş oldu.
Misirlilər ili hər sülalənin başlanğıcından, romalılar eramızdan əvvəl 753-cü ildən — Romanın təməlindən, yəhudilər isə dünyanın yaranmasından- eramızdan əvvəl 3761-ci il- saymağa başladılar.
Qədim Romada bu gün seçim, qapılar və bütün başlanğıclar tanrısı Yanusa həsr olunmuşdu. Yanvar ayı iki üzlü təsvir edilən tanrı Yanusun adını daşıyırdı: biri irəli, digəri geri baxırdı. Qədim Romalılar bir-birlərinə ilk hədiyyələr verənlər idilər, bütün hədiyyələr eyni idi — dəfnə budağı.
İnqilabdan sonra, SSRİ-də bayram «burjua işi» kimi ləğv edildi, lakin 1935-ci ildə Stalin yolkalı Yeni ili Şaxta baba və Qar qızla yenidən qaytarıb əsas ailə bayramı etdi.
Yeni ili hər bir xalq mütləq öz ənənəsi ilə keçirir.
Yeni ilin şam ağacı haqqında ilk yazılı məlumat XVI əsrə təsadüf edir. Həmin mənbələrə görə, o vaxt alman şəhəri olan Strasburqda Yeni il gecəsi həm kasıb, həm də adlı-sanlı zadəgan ailələrində küknar ağacları bəzədilirmiş. Vaxt keçdikcə bu adət bütün Avropaya yayılır. Amerikaya yolkanı 1851-ci ildə burada məskunlaşan almanlar gətiriblər.
Finlandiya
Yeni il gecəsi finlər fal açmaq üçün mumdan istifadə edirlər və ən çox arzulanan təamlar şirin düyü sıyığı və gavalı jelesidir.
Fin Şaxta babasına Joulupukki deyilir. Bu ad «Milad keçisi» kimi tərcümə olunur və onun keçilərin çəkdiyi arabada gəzməsinə işarə edir.
İsveç
Yeni il gecəsi İsveçli uşaqlar İşıqlar Kraliçası Lusiyanı seçirlər. Bu vəzifəyə təyin olunmuş qız ağ paltar və yandırılmış şamlarla tac taxır. Bayram küçələrdə və evlərdə parlaq işıqların yandırılması ilə qeyd olunur.
İspaniya
Hər bir ispan satin son on iki səsi ilə on iki üzüm yeyir — bu ritual gələn il üçün uğurlar vəd edir. Yeni il gecəsi növbəti 12 ay ərzində maliyyə təhlükəsizliyini təmin etmək üçün qırmızı alt paltarında qeyd olunur. Bu ənənə həm kişilərə, həm də qadınlara aiddir.
İtaliya
İtaliyada bu bayramı beş gün keçirirlər. Yeni il gecəsi -əsasən kənd yerlərində- italyanlar orta əsr ənənələrinə uyğun olaraq köhnə və ya lazımsız əşyaları pəncərələrdən çölə atırlar. Şaxta babanın əvəzinə süpürgədə uçan Befana Pəri hədiyyələr paylayır.
Nepal
Nepallılar köhnə əşyaları Yeni il tonqallarında yandırırlar. Səhər yaxınlaşdıqca nepallılar özlərini naxışlarla bəzəyirlər, rəqs etməyə və mahnı oxumağa başlayırlar.
İngiltərə
Böyük Britaniyada insanlar Şaxta Babadan hədiyyələr sifariş edirlər. Ona arzularını yazan ətraflı bir məktub yazıb sobaya atırlar. Bacadan çıxan tüstü arzu siyahısını birbaşa təyinat yerinə aparır. Gecə yarısında sükut Yeni ilin gəlişini bildirən saat səsi ilə pozulur. Eyni zamanda, sevgililər ökse otu budağının altında öpüşürlər — bu romantik ritual onları ayrılıqdan qoruyur.
Almaniya
Almanlar Yeni il gecəsi saat 12-ni vurarkən ovuclarında metal pul sıxaraq tullanırlar. İnanırlar ki, bunu etsələr yeni il daha bərəkətli olacaq. Alman Şaxta babası, ingilis Şaxta babası kimi, uşaqlar üçün boşqaba hədiyyələr qoyur, özü də ulaqla səyahət edir. Böyüklər özlərini falçılıq, stolüstü oyunlar və atəşfəşanlıqla əyləndirirlər.
Yaponiya
Yaponlarda Yeni il xəstəliklərdən qorunmaq və ümumiyyətlə taleyin sevimlisinə çevrilmək üçün yeni paltarlarda qeyd olunur. Kiçik bir mochibana ağacı Milad ağacı kimi xidmət edir. Qapıları bəzəmək üçün şam budaqlarından istifadə olunur. Bambuk tumurcuqları və budaqları, eləcə də miniatür şaftalı və gavalı ağacları da xoş qarşılanır. Yeni il gecəsində hər bir yapon sağlamlığını yaxşılaşdırmaq və şərdən qurtulmaq üçün 108 zəngin çalınmasını eşitməyivacib sayırlar…
